เกี่ยวกับจิต

[วานิชยา]

ในหนังสือธรรมนาวาอธิบายถึง ตา หู จมูก ลิ้น กาย จิต อยากทราบว่า จิต หรือ ใจ คะ?

และจิตกับใจแตกต่างกันอย่างไร เป็นตัวเดียวกัน หรือคนละตัว หรืออาจเป็นเพียงการเรียกชื่่อต่างกัน

แต่เป็นตัวเดียวกันหรือเปล่า?

[ธีระบุตร]

ในหนังสือธรรมนาวาอธิบายถึง ตา หู จมูก ลิ้น กาย จิต อยากทราบว่า จิต หรือ ใจ คะ?

และจิตกับใจแตกต่างกันอย่างไร เป็นตัวเดียวกัน หรือคนละตัว หรืออาจเป็นเพียงการเรียกชื่่อต่างกัน

แต่เป็นตัวเดียวกันหรือเปล่า?

คำว่า จิต, ใจ, มโน, วิญญาณ เหมือนกันหรือต่างกันอย่างไร? ย่อมเป็นที่เคลือบแคลงสงสัยอยู่แน่ๆ เพราะอ่านหนังสือธรรมะแล้วมักจะเจอคำว่า “จิต” บ้าง “ใจ” บ้าง “มโน” บ้าง หรือ “วิญญาณ” บ้าง จึงทำให้ท่านผู้อ่านบางท่านสับสน จับประเด็นเรื่องราวไม่ถูก จนทำให้เข้าใจธรรมะคลาดเคลื่อน เพราะไม่แจ่มแจ้งในเรื่องของจิต โปรดไตร่ตรองด้วยปัญญา
ตามคำอธิบายดังนี้ :-
จิต มาจากภาษาบาลี ว่า “จินเตตีติ จิตตัง” แปลว่า ธรรมชาติที่คิด
ใจ เป็นภาษาไทย ที่ใช้เรียกตัวรับอารมณ์ภายใน
มโน มาจากภาษาบาลีว่า “มนะติ ชานาตีติ มโน” แปลว่า ธรรมชาติที่รู้
วิญญาณ มาจากภาษาบาลีว่า “วิชานาตีติ วิญญาณัง” แปลว่า ธรรมชาติที่รู้แจ้ง (หนังสือจิตคืออะไร ๒)

[วานิชยา]

คะ ขอบคุณคะคุณธีระบุตร คืออยากจะทราบให้แน่ชัดคะว่า จิต กับ ใจ คืออันเดียวกันหรือเปล่าคะ?

เพราะเคยได้ยินแต่คำว่า ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ คะ...

[ธีระบุตร]

คะ ขอบคุณคะคุณธีระบุตร คืออยากจะทราบให้แน่ชัดคะว่า จิต กับ ใจ คืออันเดียวกันหรือเปล่าคะ?

เพราะเคยได้ยินแต่คำว่า ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ คะ...

ให้พิจารณาจากคำที่พระอาจารย์ต้นเทศน์นะว่าคำว่าจิต คือธรรมชาติที่คิด ส่วนคำว่าใจ เป็นภาษาไทยที่เรียกการตัวอารมณ์ภายใน
ส่วน อายตนะภายในนั้น เป็นคำว่าใจ ไม่ได้เป็นคำว่าจิต เพราะตาก็สืบต่อรูป หูสืบต่อเสียง ฉะนั้นใจคือตัวรับอารมณ์ภายในก็ต้องสืบต่อธรรมารมณ์สิครับ